De overeenkomst van opdracht toegelicht

Of je nu werkt aan een veilige netwerkinfrastructuur voor je klanten of hen de software-zorgen uit handen neemt, de overeenkomst die je als ICT-dienstverleners gebruikt voor de levering van je diensten is een overeenkomst van opdracht. Die overeenkomst is in de wet gedefinieerd als “de overeenkomst waarbij de ene partij, de opdrachtnemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die in iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren of doen vervoeren van personen of zaken” (art. 7:400 BW). In de praktijk kunnen diverse werkzaamheden of diensten onder een dergelijke overeenkomst worden afgesproken, zoals de beschikbaarheid van SaaS. Maar wat valt er onder deze contractvorm, wat niet en welke bepalingen zijn specifiek in de ICT relevant? De overeenkomst van opdracht wordt hier toegelicht.

Dit is de regeling van de algemene overeenkomst van opdracht, één van de contractvormen op basis waarvan de ene partij werkzaamheden voor een andere partij kan verrichten. Veel IT’ers – van freelancers tot grotere bedrijven – werken daarmee. Onder deze contractvorm vallen overeenkomsten waarbij diensten worden verricht die hoofdzakelijk een geestelijke of intellectuele prestatie zijn.

Ondanks het brede scala aan werkzaamheden, kent het artikel wel een paar kernpunten:
Het gaat om een overeenkomst en die komt door aanbod en aanvaarding tot stand (art. 6:217 BW). De werkzaamheden waartoe de opdrachtnemer zich verbindt, moet bepaalbaar zijn (art. 6:227 BW) en in elk geval ‘in iets anders bestaan dan…’. Het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het bewaren van zaken, het uitgeven van werken en het vervoeren of doen vervoeren van personen of zaken zijn werkzaamheden die elders in de wet geregeld zijn. Voor de noodzakelijke aanvaarding van de opdracht wordt vaak gewerkt met de goedkeuring van een offerte die een omschrijving bevat van de dienst(en) en de tarieven waarbij ook algemene voorwaarden horen. Met algemene voorwaarden en het juiste gebruik daarvan kun je als ICT-bedrijf zaken regelen als betalingsvoorwaarden, aansprakelijkheidsbeperking, overmacht, e.d. die voor gebruik bij meerdere overeenkomsten zijn bedoeld. Met algemene voorwaarden die passen bij jouw bedrijf kun je je risico’s zo beperkt mogelijk houden en je werk zorgelozer doen.

Een wezenlijk aspect van de overeenkomst van opdracht is dat de rechtsverhouding niet resulteert in een dienstbetrekking, ofwel in het verrichten van arbeid ‘in dienst van de andere partij’ zoals bij een arbeidsovereenkomst (art. 7:610 e.v. BW). Veel ICT-diensten duren langer of vinden met meer regelmaat plaats en dan komt men soms in een grijs gebied. De bedoeling van partijen bij het aangaan van de overeenkomst, de feitelijk invulling van de overeenkomst en de maatschappelijke positie van degene die de werkzaamheden verricht, moeten uitwijzen of de bij de arbeidsovereenkomst horende gezagsrelatie bestaat₁. Nadere omstandigheden kunnen een rol spelen₂. Wanneer je voor een bepaalde opdrachtgever meerdere diensten zal verrichten, biedt een raamovereenkomst of mantelovereenkomst wellicht uitkomst.

Bepalingen die specifiek in de ICT van meerwaarde zijn, zijn bijvoorbeeld een geheimhoudingsbepaling, meewerkingsbepaling (met opschortingsbevoegdheid) en een verbod op personeelsovername.

De diversiteit aan opdrachten die onder de bepalingen van art. 7:400 e.v. vallen, vraagt flexibiliteit bij de toepassing daarvan₃. Verder kan een specifieke overeenkomst een mengvorm zijn tussen bijvoorbeeld de overeenkomst van opdracht en de aanneemovereenkomst. Waar mogelijk, zullen er dan verschillende wettelijke bepalingen naast elkaar van toepassing zijn (art. 6:215 BW).

Van de overeenkomst van opdracht zijn overigens vier varianten te onderscheiden die elk nader geregeld zijn in de wet₄.

Lees ook de blogpost "De Service Level Agreement (SLA)".