Op de terminal en op de weg

Als je werkzaam bent als chauffeur krijg je regelmatig te maken met situaties waarvoor je persoonsgegevens worden verwerkt en die inbreuken op je persoonlijke levenssfeer vormen. Zo moet je je regelmatig identificeren en worden je ritten geregistreerd. Onder ‘persoonsgegevens’ verstaat de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Bijna elk ‘gegeven’ dat samenhangt met een persoon valt daaronder. Wat daarmee kan worden gedaan – bijvoorbeeld verzamelen, kopiëren of opslaan – is al snel te beschouwen als ‘verwerking’.

Grondslag
De AVG vereist dat voorafgaand aan die verwerkingen de grondslag daarvoor is bepaald. Art. 6 lid 1 AVG noemt de zes rechtmatigheidsgrondslagen:
a. Toestemming van de betrokkene
b. Een overeenkomst met de betrokkene
c. Wettelijke plicht
d. Vitaal belang van de betrokkene (voor medici)
e. Een overheidstaak
f. Een eigen gerechtvaardigd belang
 
Voor de gronden b. t/m f. geldt dat de verwerking van het persoonsgegeven voor dat doel noodzakelijk moet zijn (dus niet alleen maar handig).

Identificeren bij laden en lossen op terreinen of terminals en in havens 
De eigenaar van een terrein kan de identiteit willen controleren van personen die het terrein betreden, zoals vrachtrijders. Een bedrijf wil er zeker van zijn goederen of vracht aan de juiste partij mee te geven. Daartegenover staat het belang van de chauffeur of trucker de inbreuk op zijn/haar/diens persoonlijke levenssfeer zo klein mogelijk te houden. Als voor het doel kan worden volstaan met inzage in iemands identiteitsdocument, dan is het voldoende om het document te laten zien. Soms worden bepaalde persoonsgegevens van iemands identiteitsbewijs (verplicht) opgeschreven. Het is dus niet altijd  ‘noodzakelijk’ of toegestaan een kopie van het document (of QR-code) te maken of het document in te lezen. Verder is er wettelijk bepaald wie er voor welk doel gebruik mag maken van het burgerservicenummer. Het bedrijf of de organisatie moet ten tijde van verkrijging van de persoonsgegevens van de chauffeur aan hem/haar de nodige informatie verstrekken, zoals over de wettelijke plicht of grondslag, de doelen en de bewaartermijn (art. 13 AVG). Om identiteitsfraude te voorkomen, zijn bij de verwerking van identiteitsgegevens goede beveiliging en een beperkte bewaarduur van belang₁. Voor gevallen waarin een kopie moet worden verstrekt, kan het zinvol zijn als chauffeur zelf een exemplaar paraat te hebben waarop niet-noodzakelijke gegevens (denk ook aan de QR-code) onzichtbaar zijn gemaakt, de vermelding ‘kopie voor’ bevat met de naam van het bedrijf of organisatie en de datum van verstrekking.

Ritgegevens
Als chauffeur van een vrachtwagen of touringcar ben je gebonden aan rij- en rusttijden. De regels hiervoor staan in het  Arbeidstijdenbesluit vervoer₂ (voor Nederland), de EG-Verordening 561/2006₃ (voor binnen Europa) en de European Agreement Concerning the Work of Crews of Vehicles Engaged in International Road Transport (AETR)₄ (voor buiten Europa). De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt transportinspecties. Ritgegevens hangen vaak samen met een persoon, de chauffeur. En die gegevens worden bijvoorbeeld verzameld en gebruikt in planningsprogramma’s, een boordcomputer of een tachograaf. De digitale tachograaf legt onder meer rij- en rusttijden, snelheid en afgelegde afstand vast. Meerdere verordeningen moeten als Eerste EU-mobiliteitspakket (‘Mobility Package’) bijdragen aan een veilige, efficiënte en sociaal verantwoordelijke wegvervoersector. Verordening 2020/1054₅ gaat over de rij- en rusttijden van vrachtwagenchauffeurs en de tachograaf  en is sinds 20 augustus 2020 van toepassing. Digitale tachografen moeten zodanig worden ontworpen dat de privacy wordt gegarandeerd en verwerking van gegevens tot de in diverse verordeningen genoemde doeleinden moet worden beperkt (art. 7 lid 3 EU-Verordening 165/2014). Hier is zijn de ideeën van privacy by design en privacy by default uit art. 25 AVG in te herkennen. De tachograaf wordt ‘slimmer’ en de tachograafplicht wordt de komende jaren uitgebreid₆, waarmee ook het belang van privacy in het wegtransport toeneemt. Privacy-gerelateerde onderwerpen als digitalisering en automatisering van de informatie-uitwisseling krijgen medio 2025-2030 verder vorm met het Derde EU-mobiliteitspakket.

Rechten van chauffeurs
Als chauffeur heb je tegenover het bedrijf dat of de organisatie die je persoonsgegevens verwerkt een aantal rechten met betrekking tot je persoonsgegevens, opgenomen in art. 12-22 AVG. Zo kun je je persoonsgegevens inzien, laten wijzigen als ze onjuist zijn, ontvangen in een machineleesbaar formaat of laten verwijderen. Je kunt bezwaar maken tegen de verwerking of een toestemming weer intrekken. Bij klachten moet je terecht kunnen bij het betreffende bedrijf of die organisatie, maar je kunt ze ook voorleggen aan de Autoriteit Persoonsgegevens.

Lees ook het artikel "’Verwerkingsverantwoordelijke, bezint eer ge begint!’ En andere opdrachten uit de beginselen van de AVG.” en de blogs "Contracteren in het wegtransport", "Toestemming als AVG-grondslag" en "Het verwerkingsregister".

₁ Vergelijk bijvoorbeeld Autoriteit Persoonsgegevens, onderzoeksrapport z2015-00836, juni 2017.
₂ Besluit van 14 februari 1998, houdende nadere regels inzake de arbeids- en rusttijden in of op voertuigen, aan boord van vaartuigen en voor loodsen (Arbeidstijdenbesluit vervoer), Stb. 1998, 125.
₃ Verordening (EG) nr. 561/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 maart 2006 tot harmonisatie van bepaalde voorschriften van sociale aard voor het wegvervoer, tot wijziging van Verordeningen (EEG) nr. 3821/85 en (EG) nr. 2135/98 van de Raad en tot intrekking van Verordening (EEG) nr. 3820/85 van de Raad (Pb EU L 102/1 van 11 april 2006).
₄ European Agreement Concerning the Work of Crews of Vehicles Engaged in International Road Transport, 9 August 2006 (ECE/TRANS/ SC.1/2006/2), ook wel Europese Overeenkomst nopens de arbeidsvoorwaarden voor de bemanningen van motorrijtuigen in het internationale vervoer over de weg.
₅ Verordening (EU) 2020/1054 van het Europees Parlement en de Raad van 15 juli 2020 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 561/2006 wat betreft de minimumeisen voor maximale dagelijkse en wekelijkse rijtijden, minimumonderbrekingen en dagelijkse en wekelijkse rusttijden, en Verordening (EU) nr. 165/2014 wat betreft positionering door middel van tachografen (Pb EU L 249/1 31 juli 2020). Voor zover nodig werd in het Arbeidstijdenbesluit vervoer aan deze verordening uitvoering gegeven.
₆ Zo moeten nieuw geregistreerde vrachtwagens vanaf 21 augustus 2023 een slimme tachograaf type 2 (SMT2) hebben, die onder andere de positie van het voertuig, laden, lossen en grensovergangen bijhoudt. Voor reeds geregistreerde voertuigen geldt die plicht vanaf 31 december 2024.

September 2020
 

Foto: Goederenvervoer via Voorne-Putten (bij Europoort / Rotterdam)